Δυστυχισμένα τα παιδιά στην Ελλάδα

Ουραγός η χώρα μας στην κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών σχετικά με την ευημερία των παιδιών.

Την 23η θέση από τις 29 κατέλαβε η Ελλάδα στην κατάταξη των χωρών που ενδείκνυνται για να μεγαλώσει ένα παιδί, σύμφωνα με έρευνα που έγινε από αγγλικό πανεπιστήμιο.

Η χώρα μας βρίσκεται ακριβώς μία θέση πάνω από την Αγγλία, στην οποία ως αίτιο για τη χαμηλή θέση χαρακτηρίστηκε ο μεγάλος αριθμός παιδιών ανά οικογένεια που παρατηρείται σε νοικοκυριά όπου ο ένας ή και οι δύο γονείς είναι άνεργοι.

Η έρευνα διεξήχθη από το πανεπιστήμιο της Υόρκης (βόρεια Αγγλία) και συγκεκριμένα η Ομάδα δράσης για την Παιδική Φτώχεια (Child Povert Action Group- CPAG).

Την πρώτη θέση στην κατάταξη κατέλαβε η Ολλανδία. Ακολουθούν η Σουηδία και η Νορβηγία. Για τους σκοπούς της έρευνας ελήφθησαν υπόψη 43 παράγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται κριτήρια όπως η παιδική θνησιμότητα, η παιδική παχυσαρκία, η οικονομική κατάσταση και οι συνθήκες στέγασης.

Από τις άλλες «μεγάλες» χώρες της Ε.Ε. η Γερμανία βρέθηκε στην 8η θέση και η Γαλλία στη 15η. Γενικότερα, οι χώρες που αρίστευσαν στη συγκεκριμένη έρευνα ήταν οι σκανδιναβικές και η Ολλανδία. Κύριος λόγος για αυτό, κατά τους ερευνητές, ήταν το γεγονός ότι οι Σκανδιναβοί δεν βιάζονται να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να προβούν σε «ενήλικες» δραστηριότητες, όπως το κάπνισμα, οι σεξουαλικές σχέσεις και η κατανάλωση αλκοόλ - εν αντιθέσει με τους γονείς της υπόλοιπης ηπείρου.


Ως λόγοι για την άσχημη θέση της Ελλάδας κρίνονται η κακή κατάσταση του εκπαιδευτικού συστήματος, που θεωρείται πως ασκεί υπερβολική πίεση στα παιδιά, καθώς και η συνολική κατάσταση της ευρωπαϊκής ηπείρου, με την κρίση να επηρεάζει σταδιακά εκφάνσεις της καθημερινής ζωής - ενώ η αυξανόμενη ανεργία δεν βοηθάει την κατάσταση.

Ακολουθεί η λίστα με τις καταστάσεις των ευρωπαϊκών χωρών:

1. Ολλανδία
2. Σουηδία
3. Νορβηγία
4. Ισλανδία
5. Φινλανδία
6. Δανία
7. Σλοβενία
8. Γερμανία
9. Ιρλανδία
10. Λουξεμβούργο
11. Αυστρία
12. Κύπρος
13. Ισπανία
14. Βέλγιο
15. Γαλλία
16. Τσεχία
17. Σλοβακία
18. Εσθονία
19. Ιταλία
20. Πολωνία
21. Πορτογαλία
22. Ουγγαρία
23. Ελλάδα
24. Αγγλία
25. Ρουμανία
26. Βουλγαρία
27. Λετονία
28. Λιθουανία
29. Μάλτα


Tα χάλια μας....

Eγκέφαλος και ανισότητες! Ο εγκέφαλος συμβάλλει στη διαιώνιση των ανισοτήτων

Η φτώχεια φέρνει άγχος, αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα δύο περιοχές του εγκεφάλου και μειώνει έτσι την ικανότητα της μνήμης των παιδιών, πράγμα που δυσκολεύει τη μάθησή τους, με συνέπεια, όταν μεγαλώσουν, να υστερούν από πλευράς γνώσεων και η φτώχειά τους να αναπαράγεται. Αυτός, με δύο λόγια, είναι ο φαύλος κύκλος, που συμβάλλει, μαζί με άλλους παράγοντες ασφαλώς, στο να διαιωνίζεται η κοινωνική ανισότητα, σύμφωνα με νέα έρευνα νευροεπιστημόνων.

Για πρώτη φορά, πριν τρία χρόνια, η Μάρθα Φαράχ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, έδειξε ότι η εν ενεργεία μνήμη (working memory) των φτωχών παιδιών έχει μικρότερη ικανότητα κατά μέσο όρο σε σχέση με την αντίστοιχη μνήμη των παιδιών της μεσαίας τάξης. Το συγκεκριμένο είδος μνήμης αφορά την ικανότητα του ατόμου να συγκρατεί πληροφορίες για τρέχουσα (βραχυπρόθεσμη) χρήση, π.χ. έναν τηλεφωνικό αριθμό. Η ικανότητα αυτή θεωρείται ζωτική για πολλές δραστηριότητες, ειδικά εκπαιδευτικές, όπως η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η ανάγνωση, η επίλυση προβλημάτων κ.α.

Μετά από αυτή την ανακάλυψη, έρχεται τώρα μια νέα μελέτη, των Γκάρι Έβανς και Μισέλ Σάμπεργκ του πανεπιστημίου Κορνέλ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον «Εκόνομιστ», για να ρίξει περαιτέρω φως στο φαινόμενο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μειωμένη ικανότητα της εν ενεργεία μνήμης των φτωχών, σχεδόν σίγουρα αποτελεί συνέπεια του αυξημένου άγχους που έχουν λόγω της ανατροφής τους σε ένα περιβάλλον γεμάτο στερήσεις, ένταση και μειωμένα ερεθίσματα, πράγμα που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.

Μελετώντας μεγάλη ομάδα εθελοντών, με βάση μια σειρά δείκτες του άγχους (πίεση αίματος, επίπεδα ορμονών του στρες, σωματικό βάρος κ.α.), οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι τα φτωχά παιδιά έχουν όντως βιώσει επί χρόνια αυξημένα επίπεδα άγχους κατά την ανάπτυξή τους σε σχέση με τα παιδιά της μεσαίας τάξης.

Όσα παιδιά έχουν περάσει όλη τη ζωή τους στη φτώχεια, μπορούν κατά μέσο όρο να κρατήσουν 8,5 αντικείμενα στη μνήμη τους οποιαδήποτε στιγμή, έναντι 9,4 αντικειμένων ενός παιδιού μεσαίας τάξης, ενώ όσα παιδιά είχαν μικτές οικονομικές και κοινωνικές εμπειρίες, βρίσκονται κάπου στη μέση. Με μια σειρά άλλων τεστ, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι η αυτή η διαφορά προκαλείται από τα διαφορετικά επίπεδα συσσωρευμένου άγχους και από τίποτε άλλο.

Άλλες έρευνες, σε ζώα και ανθρώπους, έχουν δείξει ήδη ότι το αυξημένο στρες μεταβάλλει το επίπεδο και τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, των χημικών ουσιών δηλαδή που μεταφέρουν σήματα-πληροφορίες μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Το στρες επίσης έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την ικανότητα αναγέννησης των νευρώνων στον εγκέφαλο, ενώ -το σημαντικότερο όλων- συρρικνώνει τον όγκο του προμετωπιαίου φλοιού και του ιπποκάμπου, δηλαδή των κατ' εξοχήν εγκεφαλικών περιοχών που σχετίζονται με τη μνήμη και τη νόηση.

Οι επιπτώσεις αυτές στον εγκέφαλο σημαίνουν ότι τα φτωχά παιδιά μαθαίνουν δυσκολότερα, συνεπώς δεν είναι παράξενο που συχνά τα πάνε χειρότερα στο σχολείο και, όχι σπάνια, αδυνατούν, όταν μεγαλώσουν, να σπάσουν πια τις αλυσίδες της φτώχειας.

Το άγχος που βιώνουν οι φτωχοί, πηγάζει κυρίως από το γεγονός ότι βρίσκονται στον «πάτο» της κοινωνικής και οικονομικής κλίμακας. Όπως έδειξαν έρευνες του σερ Μάικλ Μάρμοτ από το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου (UCL) και άλλων μετέπειτα ερευνητών, οι άνθρωποι στο κατώτερο μέρος της κοινωνικοοικονομικής ιεραρχίας βιώνουν πολύ περισσότερο στρες στην καθημερινή ζωή τους σε σχέση με όσους βρίσκονται στην κορυφή - και οι συνέπειες είναι ορατές στην υγεία τους.

Η μουσική, οργανικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης

Επιβεβαιώθηκε και επιστημονικά πλέον ότι η μουσική αποτελεί οργανικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης μας και ότι όλοι άνθρωποι, όπου και αν ζουν στον κόσμο, ακόμα και αν είναι απομονωμένοι στα βάθη της ζούγκλας, έχουν την έμφυτη ικανότητα να «διαβάζουν» τα συναισθήματα που κρύβονται στην μουσική και να την καταλαβαίνουν. Οι επιστήμονες αποδίδουν αυτό το καθολικό χαρακτηριστικό των ανθρώπων κάθε χρώματος, φυλής κλπ. στην εξελικτική σημασία της μουσικής για τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Η έρευνα, υπό τον Τόμας Φριτς, έγινε από το έγκυρο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τις Επιστήμες της Γνώσης και του Εγκεφάλου, στη Λειψία της Γερμανίας και δημοσιεύτηκε στο βιολογικό περιοδικό «Current Biology». Η μελέτη δείχνει ότι ακόμα και αν κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ δυτική μουσική, είναι σε θέση να διακρίνουν αν η μουσική είναι χαρούμενη, λυπημένη ή τρομακτική.

Μέχρι τώρα οι επιστήμονες έχουν προτείνει διάφορες θεωρίες γιατί οι άνθρωποι ακούνε μουσική (από την ανάγκη συναισθηματικής επικοινωνίας μέχρι την ανάγκη αλληλεγγύης μέσα στην ομάδα), οι οποίες έχουν ως κοινό γνώρισμα την εξελικτική σημασία της μουσικής. Αντίθετα, άλλοι γνωστοί επιστήμονες, όπως ο γλωσσολόγος Στίβεν Πίνκερ του Χάρβαρντ, έχουν υποστηρίξει ότι η μουσική είναι βασικά ζήτημα πολιτιστικής επιρροής και δεν είχε ποτέ καμία ουσιαστική εξελικτική σημασία για τον άνθρωπο.

Αν η μουσική όντως αποτελεί συνέπεια της δαρβινικής εξελικτικής επιλογής, όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την κουλτούρα τους, θα έπρεπε να ανταποκρίνονται σε αυτήν με παρόμοιο τρόπο. Κάτι τέτοιο όμως, ειδικά στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, είναι δύσκολο να το βεβαιώσει κανείς, αφού είναι σχεδόν αδύνατο να βρει κανείς ένα Δυτικό που να μην έχει ακούσει ανατολική μουσική ή έναν Ασιάτη ή Αφρικανό που να μην έχει ακούσει δυτική μουσική, στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση, το κομπιούτερ κλπ.

Είναι έτσι δύσκολο για τους επιστήμονες να ξεχωρίσουν αν οι παρόμοιες μουσικές ευαισθησίες, που είναι φανερές σε όλη τη Γη σήμερα, είναι απλώς προϊόν πολιτιστικής επιρροής ή αν οφείλονται σε προϋπάρχουσα «καλωδίωση» του εγκεφάλου όλων των ανθρώπων για εξελικτικούς λόγους.

Η γερμανική ερευνητική ομάδα πέτυχε ακριβώς αυτό: να επιβεβαιώσει ότι συμβαίνει τελικά το δεύτερο (η εξελικτική «καλωδίωση» των εγκεφαλικών νευρώνων), μελετώντας μια απολύτως απομονωμένη αφρικανική φυλή, τους Μάφα του Καμερούν, οι οποίοι δεν έχουν ακούσει ποτέ ραδιόφωνο, δεν έχουν δει τηλεόραση, δεν έχουν πάει καν σε εκκλησία (όπου παίζεται μερικές φορές δυτική μουσική) και γενικά, με κανέναν τρόπο, δεν έχουν ποτέ εκτεθεί στη δυτική μουσική.

Οι γερμανοί ερευνητές έπαιξαν στους Μάφα δυτικά μουσικά κομμάτια τριών ειδών (χαρούμενα, λυπημένα, τρομακτικά) και διαπίστωσαν την ικανότητα των Μάφα να καταλαβαίνουν τα συναισθήματα που μετέφερε η μουσική, σε ποσοστό 50% έως 60% περίπου, δηλαδή πολύ πάνω από το τυχαίο, που εκτιμάται γύρω στο 30%.

Ανακαλύφθηκε το κέντρο σοφίας στον εγκέφαλο!

Ο εντοπισμός έγινε με την αξιοποίηση λειτουργικών μαγνητικών τομογραφιών
Επιστήμονες ισχυρίζονται ότι για πρώτη φορά ανακάλυψαν το κέντρο της ανθρώπινης σοφίας στον εγκέφαλο, εντοπίζοντας τις περιοχές εκείνες που μας καθοδηγούν όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολα ηθικά διλήμματα.

Ο εντοπισμός έγινε με την αξιοποίηση λειτουργικών μαγνητικών τομογραφιών και διαπιστώθηκε ότι οι περιοχές που ενεργοποιούνται, περιλαμβάνουν όχι μόνο τα αναμενόμενα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ικανότητα αφηρημένης σκέψης, αλλά και άλλες περιοχές -λιγότερο αναμενόμενες- που εμπλέκονται επίσης στα πρωτόγονα ένστικτα του σεξ, του φόβου και του θυμού.

Η ανακάλυψη έγινε από επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, υπό τον καθηγητή ψυχιατρικής και νευροεπιστήμης Ντίλιπ Τζέστε.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η έρευνα δείχνει ότι πιθανότατα υπάρχει κοινή νευροβιολογική βάση στα πιο καθολικά χαρακτηριστικά της σοφίας, που παρατηρούνται σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς.

Τέτοια ευρέως διαδεδομένα χαρακτηριστικά της σοφίας θεωρούνται η συμπόνια, ο αλτρουισμός, η συναισθηματική σταθερότητα, η αυτογνωσία, η ανεκτικότητα στη διαφορά, η απόρριψη της αντικοινωνικότητας κ.α.

Τα κορίτσια μας κάνουν πιο αισιόδοξους

Οι κόρες λειτουργούν ευεργετικά στην οικογένεια
Βρετανική μελέτη που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα έδειξε ότι αν κανείς έχει αδελφή αυτό τον κάνει πιο χαρούμενο και αισιόδοξο δεν ισχύει όμως το ίδιο αν έχει αδελφό.

Η έρευνα διαπίστωσε ακόμα ότι η ύπαρξη τουλάχιστον μιας κοπέλας σε μια οικογένεια κάνει τα μέλη της πιο ικανά να αντεπεξέρχονται στα προβλήματά τους.

Οι κόρες λειτουργούν ευεργετικά στην οικογένεια, επειδή δένονται στενότερα με τα άλλα μέλη της και τους ενθαρρύνουν να ανοίγονται και να επικοινωνούν τα συναισθήματά τους.

Η έρευνα, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρίας, έγινε από τον καθηγητή Τόνι Κάσιντι του πανεπιστημίου του Όλστερ, σε συνεργασία με ερευνητές του πανεπιστημίου Ντε Μοντφόρ του Λέστερ, σύμφωνα με την Telegraph.

Μελέτησε 571 νέους ηλικίας 17 έως 25 ετών σε σχέση με την οικογενειακή τους κατάσταση και τη συναισθηματική τους υγεία.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι αδελφές φαίνεται πως προάγουν την ανοικτή επικοινωνία και τη συνεκτικότητα σε μια οικογένεια, ενώ οι αδελφοί το αντίθετο.

Επειδή η συναισθηματική έκφραση είναι θεμελιώδης για την ψυχική υγεία, οι αδελφές βοηθάνε σημαντικά σε αυτήν.

Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι τα κορίτσια που έχουν αδελφές, τείνουν να είναι πιο ανεξάρτητες και ικανές για επιτεύγματα, κάτι που είναι πιο αισθητό στις διαλυμένες οικογένειες, όπου οι αδελφές στηρίζονται περισσότερο η μια στην άλλη για αλληλοϋποστήριξη, όταν οι γονείς τους χωρίζουν. Τα χαμηλότερα "σκορ" από άποψη ευτυχίας και αισιοδοξίας σημείωσαν τα αγόρια που έχουν μόνο αδελφούς.

Τα μοναχοπαίδια γενικά βρέθηκαν στο μέσον της κλίμακας από άποψη ευτυχίας και αισιοδοξίας, καθώς συνήθως αναπληρώνουν την έλλειψη αδελφών με την ανάπτυξη επικοινωνιακών δεσμών με ανθρώπους εκτός της οικογένειάς τους.